Wprowadzenie

W 2025 roku przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne – zarówno gminne jednostki budżetowe, jak i spółki komunalne – muszą zmierzyć się z istotnymi zmianami w zakresie rozliczania podatku VAT. Nowe regulacje, interpretacje organów oraz wdrażany Krajowy System e-Faktur (KSeF) wymagają odpowiedniego przygotowania. Poniżej przedstawiamy najważniejsze zagadnienia, na które należy zwrócić uwagę.

Podmioty z branży wodno-kanalizacyjnej jako podatnicy VAT

Działalność wodociągowo-kanalizacyjna nie jest jednolita pod względem VAT – w zależności od rodzaju czynności, może podlegać opodatkowaniu, być zwolniona lub w ogóle nie podlegać VAT. Istotne jest, aby jednostka prawidłowo określiła swój status jako podatnika VAT, co ma bezpośredni wpływ na obowiązki ewidencyjne i rozliczeniowe.

Czynności opodatkowane, zwolnione i niepodlegające VAT

W 2025 roku szczególnego znaczenia nabiera precyzyjne klasyfikowanie czynności w działalności wodno-kanalizacyjnej. Przykładowo:

  • niepodlegające VAT: odszkodowania, kary umowne, wieczyste użytkowanie, darowizny, straty wody,

  • zwolnione z VAT: najem na cele mieszkaniowe, dostawa zasiedlonych budynków, dzierżawa gruntów na cele rolnicze,

  • opodatkowane VAT (8% lub 23%): dostawa wody i odbiór ścieków, konserwacja kanalizacji, usługi remontowe i instalacyjne, refakturowanie wody, usługi parkingowe, sprzedaż energii z OZE,

  • czynności nieodpłatne: użyczenie, spotkania integracyjne, świadczenia dla pracowników – mogą generować obowiązek podatkowy w zależności od charakteru i celu.

Kiedy powstaje obowiązek podatkowy?

Moment powstania obowiązku podatkowego zależy od rodzaju czynności. Dla usług ciągłych, takich jak dostawa wody i odprowadzanie ścieków, stosuje się szczególne zasady. Warto zwrócić uwagę na różnice w momencie wykonania usługi i dacie wystawienia faktury, co może mieć wpływ na prawidłowość rozliczenia.

Odliczenie VAT – zasady i pułapki

W 2025 roku odliczenie podatku naliczonego nadal budzi wiele wątpliwości, szczególnie przy czynnościach mieszanych (opodatkowanych i zwolnionych). Kluczowe aspekty:

  • obowiązek stosowania współczynnika i prewspółczynnika,

  • korekty roczne i wieloletnie,

  • ograniczenia w odliczeniu VAT od wydatków na samochody i inwestycje nieukończone,

  • wpływ dofinansowań na prawo do odliczenia VAT.

KSeF – rewolucja w fakturowaniu

Od 2026 roku podatnicy – również ci zwolnieni z VAT – zostaną objęci obowiązkiem korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur. Zmiany te oznaczają m.in.:

  • brak możliwości wystawienia faktur z kasy fiskalnej,

  • obowiązek przechowywania faktur w systemie KSeF,

  • nowe schemy FA(3) i FA_RR(1),

  • konieczność aktualizacji procedur wewnętrznych i przeszkolenia pracowników.

Podmioty muszą również zadbać o przygotowanie techniczne – m.in. testy systemów księgowych, analizę pól faktury ustrukturyzowanej i zaplanowanie procesu odbioru dokumentów z KSeF.

JPK_V7M i pozostałe obowiązki ewidencyjne

Zasady prowadzenia ewidencji VAT w formacie JPK_V7M pozostają aktualne, jednak błędy w oznaczeniach mogą wiązać się z obowiązkiem korekty oraz „czynnym żalem”. Jednostki powinny zwrócić szczególną uwagę na spójność danych w części ewidencyjnej i deklaracyjnej.

Aport sieci i grupa VAT – aspekty szczególne

Wniesienie sieci wodno-kanalizacyjnych jako aportu do spółki komunalnej lub przystąpienie do grupy VAT to operacje o poważnych skutkach podatkowych. Każdy taki przypadek powinien być poprzedzony analizą skutków w zakresie VAT, w tym obowiązku opodatkowania oraz prawa do odliczenia.

Podsumowanie

Dla branży wodno-kanalizacyjnej rok 2025 przynosi nie tylko kontynuację istniejących wyzwań w zakresie VAT, ale także nowe obowiązki związane z KSeF i zmieniającymi się interpretacjami. Kompleksowe podejście do kwestii podatkowych – obejmujące klasyfikację czynności, dokumentowanie, odliczenia i obowiązki ewidencyjne – jest kluczowe dla prawidłowego rozliczenia VAT.

Jeśli chcesz mieć pewność, że Twoja jednostka działa zgodnie z najnowszymi przepisami – weź udział w szkoleniu poświęconym VAT w działalności wodno-kanalizacyjnej w 2025 roku – opis szkolenia.