Celem szkolenia jest wzmocnienie kompetencji w zakresie zgodnego z prawem i bezpiecznego gospodarowania środkami publicznymi. Uczestnicy poznają typowe nieprawidłowości identyfikowane przez organy kontroli oraz konsekwencje naruszeń przepisów.

Szkolenie skierowane jest do osób odpowiedzialnych za finanse w państwowych osobach prawnych.

mec. Arkadiusz Talik – Radca prawny specjalizujący się w zakresie tematyki finansów publicznych oraz działalności jednostek sektora finansów publicznych. Posiada doświadczenie zawodowe w zakresie dyscypliny finansów publicznych (Rzecznik dyscypliny finansów publicznych pierwszej instancji) oraz nadzoru nad JST (członek Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Opolu). Doktorant Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, realizujący programy autorskie we współpracy z uczelniami profilującymi sferę programu edukacyjnego w zakresie prawa oraz ekonomii. Autor (lub współautor) publikacji książkowych w tym współautor Komentarza Ustawy o samorządzie gminnym – rok. wydania: 2023.

• Finanse publiczne w świetle zasady działania „na podstawie i w granicach prawa”. Zakres działalności jednostki sektora finansów publicznych (państwowej osoby prawnej) na tle ustawowych podstaw realizacji zadań publicznych oraz wewnętrznych aktów normatywnych obowiązujących w zakresie gospodarki finansowej jednostki.
• Ustawa o finansach publicznych i znaczenie jej „odpowiedniego stosowania” w procesach gromadzenia i wydatkowania środków publicznych przez państwowe osoby prawne.
• Kompetencje i zróżnicowanie sfery decyzyjnej w systemie organizacyjnym jednostki wraz z ustaleniem ustawowej podstawy odpowiedzialności jej kierownika bądź pracownika (z uwzględnieniem szczególnego statusu głównego księgowego). Znaczenie powierzenia obowiązków z zakresu gospodarki finansowej a ustalenie podstawy odpowiedzialności za ich naruszenie. Pełnomocnictwa i upoważnienia w jednostce.
• Prawne uwarunkowania podstawowych problemów związanych z gospodarką finansową jednostek sektora finansów publicznych na tle ustaleń państwowych organów kontrolnych – przegląd źródeł i przyczyn stwierdzanych nieprawidłowości, skutki naruszeń przepisów prawa, praktyczna identyfikacja typowych obszarów zagrożeń mogących skutkować odpowiedzialnością kierownika oraz pracowników jednostki. Odpowiedzialność za realizację gospodarki finansowej w państwowej osobie prawnej, w tym:
  • obowiązek ustalania cywilnoprawnych i publicznoprawnych należności pieniężnych jednostki (kto i w jakim zakresie podejmuje czynności zmierzające do wykonania zobowiązania),
  • podstawy odpowiedzialności za legalną, terminową, skuteczną i efektywną realizację celów i zadań publicznych,
  • podstawy zaciągania zobowiązań angażujących środki publiczne – zabezpieczenie w planie finansowym środków w „wysokości i celu” niezbędnym do realizacji zadania, w tym problematyka ram czasowych (termin) zawarcia umowy i prawidłowego określenia przedmiotu umowy,
  • prawne podstawy dokonywania wydatków na tle przepisu art. 44 ustawy o finansach publicznych, kryteria celowości, oszczędności oraz racjonalności dokonywania wydatków w spojrzeniu ustaleń organów kontroli,
  • podstawy identyfikacji trybu „podprogowego” realizacji wydatków publicznych (130 000,00 zł) oraz określonego ustawą Prawo zamówień publicznych,
  • specyfika i prawne uwarunkowania umów zawieranych przez jednostki sektora finansów publicznych, obligatoryjne i fakultatywne elementy umów w obszarach cywilnoprawnym oraz publicznoprawnym,
  • formalne i rachunkowe kryteria kontroli planowania i wykonywania wydatków publicznych, kontrola wstępna procesu dokonywania wydatku,
  • kontrola zarządcza jako podstawowe narzędzie identyfikacji obszarów zagrożeń w zakresie gromadzenia i wydatkowania środków publicznych,
  • realizacja obowiązków z zakresu sprawozdawczości z procesów związanych z gromadzeniem środków publicznych oraz ich rozdysponowywaniem,
  • inwentaryzacja w jednostce sektora finansów publicznych.
• Prawne uwarunkowania związane z finansowaniem (współfinansowaniem) dotacją z budżetu działalności państwowej osoby prawnej, w tym:
  • dotujący oraz beneficjent dotacji na tle podstawy udzielenia dotacji oraz sfery kontroli i oceny realizacji zadania,
  • przesłanki zwrotu dotacji: niewykorzystanie dotacji, wykorzystanie niezgodnie z przeznaczeniem bądź pobranie dotacji nienależnie lub w nadmiernej wysokości.
• Państwowa osoba prawna w systemie odpowiedzialności (pracownicza, dyscyplinarna, karna, karno-skarbowa) za naruszenie ustawowo określonych obszarów ochrony finansów publicznych. Zapobieganie nieprawidłowościom poprzez znajomość deliktów (czynów zabronionych), ze szczególnym uwzględnieniem systemu odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
• Identyfikacja czynów naruszających dyscyplinę finansów publicznych – ustalenie zakresu podmiotowego (kto odpowiada?) oraz opis znamion czynów zabronionych (za jakie działanie/zaniechanie odpowiada?), w tym w szczególności odnoszonych do:
  • art. 5 (należności jednostki),
  • art. 11 (dokonanie wydatku bez upoważnienia lub z przekroczeniem zakresu upoważnienia),
  • art. 15 (zaciągnięcie zobowiązania bez upoważnienia albo z przekroczeniem zakresu upoważnienia do zaciągania zobowiązań jednostki sektora finansów publicznych),
  • art. 16 (kary, odsetki i grzywny),
  • art. 17 (zamówienia publiczne),
  • art. 18 (sprawozdawczość, inwentaryzacja).
• Dyskusja. Odpowiedzi na pytania uczestników szkolenia.