Wprowadzenie

W 2025 roku zadania jednostek samorządu terytorialnego (JST) w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej zyskały nowe znaczenie w świetle zaktualizowanych przepisów. Zmieniające się uwarunkowania prawne oraz rosnące oczekiwania wobec samorządów wymagają nie tylko sprawnego planowania, lecz także skutecznego finansowania i organizacji działań związanych z bezpieczeństwem publicznym.

W artykule przedstawiamy aktualne obowiązki JST, źródła finansowania, a także praktyczne aspekty realizacji zadań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej.

Czym jest ochrona ludności i obrona cywilna?

Zgodnie z aktualnymi definicjami, ochrona ludności to całokształt działań mających na celu ograniczenie skutków sytuacji kryzysowych i zapewnienie bezpieczeństwa obywatelom. Z kolei obrona cywilna odnosi się do systemu przygotowań i działań organizacyjnych, technicznych oraz finansowych, mających na celu ochronę przed skutkami działań zbrojnych lub klęsk żywiołowych.
Kluczowe pojęcia, które warto znać:

  • ocena ryzyka,

  • pomoc doraźna i humanitarna,

  • społeczna odporność

  • zagrożenie publiczne.

Obowiązki JST – nowe regulacje i zmiany w zadaniach własnych

  • JST są zobowiązane do planowania, organizacji i koordynacji działań z zakresu ochrony ludności,

  • Wójtowie, burmistrzowie, starostowie i marszałkowie województw realizują ustawowe zadania w trybie ciągłym, zgodnie z lokalnymi planami zarządzania kryzysowego,

  • JST muszą prowadzić centralne ewidencje zasobów ochrony ludności oraz aktualizować dane w odpowiednich rejestrach.

Planowanie i organizacja systemu ochrony ludności

System ochrony opiera się na:

  • strukturze organizacyjnej określonej przez JST,

  • wyznaczeniu jednostek organizacyjnych i spółek JST jako podmiotów ochrony ludności,

  • zawieraniu porozumień międzygminnych i współpracy z wojewodą.

Ważnym elementem jest również przygotowanie wojewódzkich planów ewakuacji oraz instrukcji działania na wypadek sytuacji kryzysowych.

Zadania JST w zakresie obiektów ochronnych i schronów

JST odpowiadają m.in. za:

  • tworzenie i utrzymywanie obiektów zbiorowej ochrony,

  • przygotowanie miejsc doraźnego schronienia,

  • informowanie ludności o lokalizacji tych obiektów,

  • ewidencjonowanie zasobów w Centralnej Ewidencji OZO.

W przypadku niedoboru zasobów, JST mają obowiązek współpracować z innymi jednostkami w celu ich uzupełnienia.

Finansowanie zadań ochronnych i cywilnych w JST

Źródła finansowania obejmują:

  • dotacje celowe z budżetu państwa,

  • wydatki własne JST, w tym z rezerwy na zarządzanie kryzysowe,

  • środki na działania ochotniczych straży pożarnych (OSP),

  • fundusze z programów krajowych i unijnych.

Planowanie budżetowe powinno uwzględniać zarówno koszty bieżące (utrzymanie zasobów), jak i inwestycyjne (budowa i modernizacja obiektów ochronnych).

Odpowiedzialność i nadzór

JST podlegają nadzorowi wojewody w zakresie realizacji zadań z zakresu ochrony ludności. Obejmuje to m.in. kontrolę planów, organizację szkoleń i ćwiczeń praktycznych, a także sprawdzenie systemu powiadamiania i alarmowania mieszkańców.

Dodatkowo:

  • JST odpowiadają za opracowanie procedur ewakuacyjnych i ochrony dóbr kultury,

  • Samorządy muszą zapewnić szkolenia dla osób pełniących funkcje publiczne.

Zasady wypłaty odszkodowań

Nowe przepisy precyzują także zasady dochodzenia roszczeń i wypłaty odszkodowań za szkody powstałe w wyniku działań podejmowanych przez JST w ramach realizacji zadań z zakresu ochrony ludności i obrony cywilnej.

Podsumowanie

Rok 2025 przynosi wiele zmian w systemie ochrony ludności i obrony cywilnej w jednostkach samorządu terytorialnego. Kluczowe znaczenie zyskują tu: dobre planowanie zadań, rzetelne prowadzenie ewidencji, sprawne finansowanie, współpraca pomiędzy samorządami a administracją rządową.

Rok 2025 przynosi wiele zmian w systemie ochrony ludności i obrony cywilnej w jednostkach samorządu terytorialnego. Kluczowe znaczenie zyskują tu: dobre planowanie zadań, rzetelne prowadzenie ewidencji, sprawne finansowanie, współpraca pomiędzy samorządami a administracją rządową.

Wdrażanie nowych obowiązków wymaga nie tylko znajomości prawa, lecz także praktycznych rozwiązań organizacyjnych i finansowych. Dlatego też warto śledzić zmiany i dbać o właściwe przygotowanie JST na sytuacje kryzysowe. Zapraszamy na nasze szkolenia, które pozwalają na bieżąco aktualizować wiedzę i przygotować się do nowych wyzwań – przeczytaj opis szkolenia.

Spis Treści
Potrzebujesz więcej informacji
Powiązane artykuły
Tagi
Spółki komunalne