Szkolenie dedykowane jest pracownikom administracji rządowej odpowiedzialnym za kontrolę wewnętrzną i zewnętrzną, nadzór nad finansami publicznymi oraz zgodność działań jednostek z przepisami prawa. Uczestnicy poznają pełny zakres obowiązków i narzędzi, jakie przysługują organom kontrolnym, a także praktyczne aspekty przygotowania, przeprowadzania i dokumentowania kontroli.

W ramach szkolenia przedstawione zostaną kluczowe regulacje prawne, standardy kontroli, metody identyfikacji nieprawidłowości oraz sposoby ich kwalifikowania w kontekście odpowiedzialności dyscyplinarnej, karnej i administracyjnej. Wykładowca zwróci również uwagę na kwestie etyczne oraz sytuacje, w których kontrolerzy powinni zachować szczególną ostrożność.

Szkolenie ma charakter praktyczny i uwzględnia najczęściej występujące problemy oraz typowe błędy jednostek sektora finansów publicznych, na podstawie doświadczeń kontrolnych organów państwowych.

mec. Arkadiusz Talik – Radca prawny specjalizujący się w zakresie tematyki finansów publicznych oraz działalności jednostek sektora finansów publicznych. Posiada doświadczenie zawodowe w zakresie dyscypliny finansów publicznych (Rzecznik dyscypliny finansów publicznych pierwszej instancji) oraz nadzoru nad JST (członek Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Opolu). Doktorant Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, realizujący programy autorskie we współpracy z uczelniami profilującymi sferę programu edukacyjnego w zakresie prawa oraz ekonomii. Autor (lub współautor) publikacji książkowych w tym współautor Komentarza Ustawy o samorządzie gminnym – rok. wydania: 2023.

1. Zakres działalności jednostki organizacyjnej na tle prawnych podstaw funkcjonowania sektora finansów publicznych – spojrzenie z punktu widzenia podmiotu kontrolującego.
   • Prawne podstawy określające sposób realizacji zadania w jednostce kontrolowanej, w tym w ujęciu reguł obowiązujących sektor finansów publicznych.
   • System ochrony finansów publicznych – przedmiot zgodnej z prawem realizacji zadania publicznego w procesach gromadzenia i rozdysponowywania środków publicznych.
2. Prawne podstawy zasad i trybu przeprowadzania kontroli w świetle regulacji ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o kontroli w administracji rządowej oraz Standardów kontroli w administracji rządowej.
   • Zakres działania „na podstawie i w granicach prawa” w procesie kontroli, w tym:
     1. Przygotowanie kontroli: cel i tryb opracowania programu kontroli lub tematyki kontroli, dobór próby do kontroli (przykłady), kryteria kontroli (przykłady), kryteria oceny (nieprawidłowości i próg ich istotności), zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli;
     2. Wykonywanie czynności kontrolnych: czynności kontrolne dotyczące osób lub jednostek (pobieranie wyjaśnień, przyjmowanie oświadczeń); czynności kontrolne dotyczące dokumentów, innych rzeczy oraz procesów; (sporządzanie protokołów z oględzin, pobieranie dokumentów do akt kontroli), dokumentowanie czynności kontrolnych (protokół kontroli, wystąpienie pokontrolne);
     3. Obowiązki i uprawnienia podmiotu kontrolowanego;
     4. Zastrzeżenia pokontrolne i procedura ich rozpatrywania (uwarunkowania formalne i materialne);
     5. Systematyka opracowania dokumentacji z kontroli (akta kontroli).
3. Praktyczne aspekty wykrywania i eliminowania nieprawidłowości i uchybień.
   • Jednostka sektora finansów publicznych w ustaleniach kontrolnych państwowych organów kontrolnych – źródła i przyczyny stwierdzanych nieprawidłowości, osoby odpowiedzialne, skutki naruszeń przepisów prawa.
   • Katalog „sygnałów ostrzegawczych” wskazujących na potencjalne obszary zagrożenia w obszarze realizacji zadań publicznych, w tym w obszarze systemu planowania i realizacji planu finansowego (podstawy ustalenia źródeł dochodów, zaciąganie zobowiązań angażujących środki publiczne, dokonywanie wydatków publicznych, terminowe wykonanie zadania).
4. Praktyczne aspekty wykrywania i eliminowania nieprawidłowości i uchybień.
   • Jednostka sektora finansów publicznych w ustaleniach kontrolnych państwowych organów kontrolnych – źródła i przyczyny stwierdzanych nieprawidłowości, osoby odpowiedzialne, skutki naruszeń przepisów prawa.
5. Ustalenia kontrolne i umiejętność ich kategoryzowania w obszarach czynów zabronionych, w tym:
   1. Prawna charakterystyka poszczególnych rodzajów odpowiedzialności ustalana na tle ujawnionych nieprawidłowości w obszarze działania podmiotu kontrolowanego; identyfikacja i opis znamion typowych czynów zabronionych (za jakie działanie/zaniechanie odpowiada?) skutkujących możliwością orzeczenia sankcji pracowniczych, dyscyplinarnych, karnych, karno-skarbowych, administracyjnych oraz majątkowych;
   2. „Kto odpowiada za nieprawidłowość”, czyli o podstawach indywidualizacji zakresu odpowiedzialności podmiotu kontrolowanego (kierownika jednostki sektora finansów publicznych, jej głównego księgowego i pracownika, podstawy ustalenia odpowiedzialności osoby niebędącej pracownikiem jednostki sektora finansów publicznych). Przykłady naruszeń przepisów prawa związanych z orzeczonymi podstawami wymiaru kary ze szczególnym uwzględnieniem systemu odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
6. Obowiązki podmiotu kontrolującego związane z przedmiotem ujawnionych nieprawidłowości (naruszenie przepisów prawa) w jednostce kontrolowanej, w tym obowiązek sporządzenia zawiadomienia o ujawnionych okolicznościach wskazujących na naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
7. Etyka zawodowa osób wykonujących czynności kontrolne – identyfikacja sytuacji nieetycznej, znamiona stanu konfliktowego, dylematy moralne w sferze realizacji obowiązków pracowniczych, zapobieganie sytuacjom nieetycznym (rozróżnianie zachowań akceptowalnych od niedopuszczalnych). Zachowania zabronione, w tym korupcja w świetle uwarunkowań prawnych i organizacyjnych oraz jej konsekwencje.